In het Limburgs Museum in Venlo is onlangs een tentoonstelling geopend met de titel “Mystiek – Rituelen. Verstilling. Extase.” De tentoonstelling combineert oude religieuze kunst uit de eigen collectie met werk van toonaangevende moderne kunstenaars. “Van indringende installaties die aanzetten tot zelfreflectie tot carnavalsfoto’s en filmbeelden die je laten glimlachen.” Ik ben er nog niet geweest, maar wat ik er van gezien heb op de website van het museum lijkt het mij zeker de moeite waard voor ons als Rozekruisers. De drie zalen van de tentoonstelling dragen de namen Rituelen, Verstilling en Extase.

Mystiek.

De letter M in AMORC staat voor mystiek. AMORC is een mystieke orde. In de Atrium graden worden voorbereidende oefeningen gegeven en in de eerste negen Tempelgraden wordt deze kennis en methodiek systematisch uitgewerkt. Daarnaast bestuderen wij in de hogere Tempelgraden de mystiek van de verschillende wereldgodsdiensten en vele mystieke geschriften van over de hele wereld. Maar wat is mystiek? Volgens Wikipedia – die onuitputtelijke bron van oppervlakkige kennis – is mystiek “het hartstochtelijke streven naar een persoonlijke vereniging van de ziel met God. De term mystiek verwijst ook naar de achterliggende leer over kennis en persoonlijke ervaringen van toestanden van bewustzijn voorbij de normale menselijke perceptie.”
De leringen van AMORC vallen onder deze tweede betekenis van het woord ‘mystiek’. De eerste betekenis, dat is het Doel van onze leringen. Door toe te passen wat we in onze monografieën leren, ervaren wij dat het materialistische wereldbeeld van onze Westerse of verwesterste maatschappij niet klopt. Zodra wij door visualisatie en andere technieken die wij hebben geleerd en geoefend, een diepgevoelde wens tot materialisatie hebben laten komen, ervaren wij dat er méér is dan de stoffelijke werkelijkheid. Zodra wij in onze meditaties in contact komen met de geestelijke wereld ervaren wij dat die wereld net zo echt is als de dagelijkse wereld van de materie. Op den duur komen wij er achter dat zij zelfs veel echter is. De wereld van de stof wordt door alle verlichte mystici beschouwd als de illusie, en de wereld van de geest als de ware werkelijkheid.

Rituelen.

AMORC heeft heel veel rituelen. Voor onze afdelingen zijn er de convocaties, de inwijdingen, de feesten en de meditatie voor de vrede. Voor thuis zijn er het sanctumritueel, de afstemming op het Kosmisch Sanctum en de thuisinwijdingen. En op de Grootloge hebben we het dagelijkse ritueel van de Raad van Troost. Al deze rituelen stemmen ons waakbewustzijn af op een hogere vorm van bewustzijn, die wij het Kosmisch Bewustzijn noemen. Door deze afstemming, of die nu bewust is of onbewust, bereiken wij het bijzondere doel dat ieder ritueel heeft. De Raad van Troost werkt genezend, het Kosmisch Sanctum is een geestelijke ontmoetingsplaats, de Tempelgraadsinwijdingen markeren mijlpalen op onze spirituele queeste, enzovoorts. Maar daarnaast is het ritueel ook een middel om persoonlijk te groeien. Ieder ritueel houdt in ons een veranderingsproces in stand. Door even uit de lineaire tijd van de dagelijkse wereld te stappen en de circulaire tijd van de eeuwigheid te ervaren, voeden wij onze geest en groeit ons vermogen tot afstemming.

Verstilling.

“Zwijgen is goud” Stilte is een deugd. In Canada ligt het Rozekruisers ‘Domein de la Silence’. De Raad van Troost heeft haar Stille Werkers. In onze meditaties verstillen wij. Eigenlijk zou die toestand van verstilling meer aandacht moeten krijgen. Want door verstilling belanden wij in het Nu. Hoeveel mensen kennen wij niet allemaal die zich nog steeds druk maken over dingen die twintig jaar geleden zijn gebeurd? Het verleden kunnen wij niet veranderen. Maken wij ons niet allemaal zorgen over de toekomst, met Covid en de oorlog in Oekraïne? Maar niemand kent de toekomst, dus waar maken wij ons druk over? In plaats van te piekeren over de toekomst en ons vast te klampen aan het verleden, moeten wij leven in het nu. Meditatie, verstilling en Diepe Vrede liggen in elkaars verlengde. Diepe Vrede is het hoogste goed. Tevredenheid is de weg daar naar toe.

Extase.

De ziel is eeuwig, maar wij zijn ons daar maar heel zelden van bewust. Extase is de toestand waarin wij het lichaam vergeten en ons bewustzijn gedeeltelijk of helemaal opgaat in het tijdloze. In deze toestand van éénheid zijn wij even volkomen onszelf, of beter gezegd: ons Zelf. De dagelijkse beslommeringen doen er niet toe. Er zijn veel manieren om deze staat van extase te bereiken. In de loop van de menselijke geschiedenis hebben mystici al deze manieren uitgeprobeerd. Sommige ervan zijn heel erg gevaarlijk en veel ervan zijn voor onze maatschappij totaal ongeschikt. Sommige inwijdingen uit de oudheid waren zó heftig dat onvoorbereide mensen er gek van konden worden of zelfs sterven. En het is altijd de context waarin men het doet. Bepaalde drugs worden al millennia gebruikt om met het hogere in contact te komen, maar omdat zij verslavend zijn en de extase na enige tijd niet meer optreedt, leiden zij bij recreatief gebruik juist af van de innerlijke queeste. Zij leiden dan niet naar mystieke eenwording, maar naar de goot. Muziek en dans zijn ook heel geschikt om in vervoering te raken. Maar ik betwijfel of wij er altijd dichter door bij God komen. De dansende derwishen in een Soefie gemeenschap raken in trance en ervaren zo de eenwording met het al. Maar de derwishen die optreden in een toeristenhotel hebben meestal geen hoger doel dan geld verdienen en mensen amuseren. En de mensen die in de ‘moshpit’ van een metalconcert uit hun dak gaan, vergeten wel de omgeving en voelen geen pijn meer, maar of deze ‘extase’ naar eenwording met God leidt, waag ik te betwijfelen.
Daarom kiest AMORC voor de weg van geleidelijkheid. Door rituelen, spirituele oefeningen en meditatie, brengen wij onze geest geleidelijk aan op een niveau waarin afstemming op het Kosmisch Bewustzijn steeds gemakkelijker wordt. Uiteindelijk kunnen wij op onze manier dezelfde verlichting ervaren als de grote mystici die ons vóór gingen.