Mijn vorige brief ging over economie. Ik wil het vandaag hebben over ecologie.
Er zijn wetenschappen die op -nomie eindigen, van het griekse nómos wat wet, regel of gewoonte betekent. En er zijn wetenschappen die op -logie eindigen, van het griekse lógos wat verhaal of woord betekent. Deze twee wetenschappen beginnen allebei met eco- en dat komt van het Griekse woord oikos, wat woning of huishouden betekent. Economie is dus de studie van ‘de regels van de (staats)huishouding’. En ecologie is de studie van ‘wat onze woning (de planeet Aarde) ons vertelt’.
Wat vertelt de Aarde ons? Iedere dag worden wij geconfronteerd met verhalen over hoe wij de oceanen leegvissen, diersoorten met uitroeiing bedreigen, de natuur vergiftigen met stikstof, enzovoorts. Het is allemaal wel waar, maar deze negatieve verhalen vormen maar één kant van de medaille. Als wij goed opletten, vertelt Moeder Natuur ons ook positieve verhalen. Ik zal er een paar vertellen.
De relatie tussen mens en dier is aan het veranderen. De otter bijvoorbeeld. Dat is een schuwe en inmiddels wereldwijd bedreigde diersoort. Maar sinds twintig jaar wonen er in Singapore – één van de meest drukke en dichtbevolkte gebieden op aarde – tientallen, misschien wel honderden otters. Het water van de stad is schoon. Er zit volop vis in het water. De otters worden beschermd en de mensen zijn dol op ze. Otters zijn inmiddels een onderdeel van het stadsleven. Ze zijn totaal niet schuw en lopen gewoon met een hele familie over straat tussen de voetgangers.
Mijn vader is als tiener ooit vóór zonsopgang naar de polder gefietst om een reiger te zien. Tegenwoordig staan ze hier in de stad aan de kadewand naast de sportvissers in de hoop gevoerd te worden. Er wordt niet meer op ze gejaagd en daarom zijn ze niet bang meer voor mensen.
Zelfs de wolf is terug in Nederland en België. En afgezien van enkele schaapsherders lijkt iedereen blij te zijn met deze dieren. En dat terwijl de mensen vroeger zó bang voor wolven waren, dat onze voorouders ze met opzet uitgeroeid hebben. Wij zijn er niet meer bang voor, dus zij voelen zich veilig. Het natuurlijk gedrag van herten is overdag grazen op open vlaktes. Maar dat doen ze niet omdat ze bang zijn voor jagers. Als er weer bejaging door wolven is, dan zal het afschot van herten door sportjagers niet meer nodig zijn. Herten hoeven niet meer bang te zijn voor mensen en wellicht zullen wij die dieren tijdens het wandelen over de hei weer volop tegenkomen. Zoals dat in Amerikaanse natuurparken weer normaal is sinds de terugkomst van de wolf.
Walvissen die in een net verstrikt zijn, hebben geleerd dat ze naar een boot met sportduikers kunnen gaan. De mensen snijden de netten los. Op YouTube staan tientallen filmpjes daarover. Maar een walvis zal niet in de buurt van een vissersboot komen. Ze hebben ontdekt dat er twee soorten schepen zijn: schepen met duikers, die jou willen helpen en schepen met vissers, die jou willen vangen.
Omdat onze mentaliteit verandert, verandert ook het gedrag van de dieren. Mensen en dieren zijn prima in staat om samen te leven. Als er maar geen angst is.
Ook hoe wij omgaan met het milieu is aan het veranderen. In de jaren tachtig van de vorige eeuw waren de bossen in Europa aan het afsterven door de ‘zure regen’. En de marmeren beelden van onze kathedralen smolten weg. Er werd zoveel zwavel uitgestoten door de industrie, dat het letterlijk zwavelzuur regende. De regeringen besloten dat het zó niet langer kon doorgaan en er zijn wetten gekomen, en daar werd en wordt nog steeds toezicht op gehouden. Dit probleem hebben wij opgelost.
Er zit een gat in de ozonlaag boven de Zuidpool en dat gat werd ieder jaar groter. Dat kwam door de uitstoot van cfk’s. Ook hier zijn wereldwijd regels voor afgesproken en deze worden nagekomen. Hoewel het naar schatting nog enkele tiental jaren gaat duren voordat de oude toestand hersteld is, neemt de omvang van dit gat gestaag af. Het gat is sinds het opgemerkt werd rond 1980, niet zo klein geweest als deze zomer.
Vroeger was Londen berucht door zijn ‘smog’, waar je niet doorheen kon kijken. De lucht in Londen is nu schoon. Alleen maar omdat de mensen zijn overgegaan op schonere brandstoffen.
Op dit moment is er in Nederland een probleem met de uitstoot van stikstof. Waarom doen we daar nu zo moeilijk over? Het maken van afspraken over uitstoot werkt! De natuur herstelt zich dan weer. Dat is in het verleden keer op keer aangetoond.
En zo vertelt Moeder Aarde aan onze ecologen niet alleen verhalen over wat de mens allemaal kapot kan maken. Als wij er naar willen luisteren, vertelt ze ons vooral ook verhalen over herstel en toenadering.
