Steeds vaker worden mij vragen gesteld over de cyclus van 108 jaar in onze Orde. Dr. H. Spencer Lewis had het er inderdaad over dat het Rozekruis een cyclus van 108 jaar volgt. Ik heb het hier in het verleden vaak met mijn voorgangster sr. Irène Beusekamp-Fabert over gehad. Zij heeft zich altijd op het standpunt gesteld dat deze cyclus niet voor de Orde als geheel zou gelden, maar alleen voor de Amerikaanse Jurisdictie. De Nederlandstalige Jurisdictie dateert van 1934 en zou zich dus pas in 2042 weer moeten aanpassen. Maar het lijkt er op dat onze Orde wereldwijd dezelfde ontwikkeling meemaakt, dus ik ben daar nu niet meer zo zeker van. Ik wil u even meenemen naar de vormen die het Rozekruis in de afgelopen eeuwen heeft aangenomen.

1591

Aan het einde van de zestiende eeuw was er een kring van mystici in de Duitse stad Tübingen. Dit wordt door historici gezien als het begin van de Rozekruisers beweging. Onze traditie gaat verder terug, maar de eerste keer dat het Rozekruis in de openbaarheid trad was in 1613. Toen verschenen er posters op de muren van Parijs. In de volgende paar jaren verschenen de Rozekruisers manifesten. Vele geleerden reageerden op deze manifesten met hun eigen vlugschriften. Deze publicaties werden door de Rozekruisers beoordeeld en als iemand waardig werd bevonden, dan werd hij door de broeders omzichtig benaderd. Er ontstond al snel een netwerk van boekdrukkers, geleerden, uitvinders en vrijdenkers. Zij ontmoetten elkaar onder meer in de rederijkerskamers. Dat waren dichtersgenootschappen waar, nadat de gewone gasten waren vertrokken, een roos aan de kandelaar werd gehangen. Onder de roos (sub rosa) werd door de aanwezigen over gevaarlijke onderwerpen gesproken. Daarbij ging het zowel over empirisch onderzoek, los van de kerkelijke dogma’s, als over de hermetische mystiek en alchemie. Er was nog geen onderscheid tussen wetenschap en mystiek.

1699

De Verlichting kreeg steeds meer een atheïstisch karakter en binnen de wetenschap was steeds minder plaats voor mystiek. De achttiende eeuw was de tijd waarin de vrijmetselarij bloeide. Al snel ontstonden er ‘hoge graden’ die specifieke mystieke interesses behandelden. De Rozekruizers graad en studiegroepen zoals de Elus Cohen waren binnen de vrijmetselarij belangrijke ontmoetingsplaatsen voor Rozekruisers.

1807

In de negentiende eeuw traden de Rozekruisers op het vasteland van Europa naar buiten met sjieke salons, maar het echte werk vond nog steeds plaats in de achterkamer van boekwinkels, in herbergen en vooral bij mensen thuis. In Engeland ontstond de SRIA, die binnen de vrijmetselarij het Rozekruis voortzette. Er waren in de rest van Europa ook nog wel tempels, maar veel minder dan in de periode van 1699 tot 1807. Deze incarnatie van het Rozekruis liep in Frankrijk en Duitsland tijdens de Eerste Wereldoorlog op zijn einde. De dood op het slagveld van dr. Gérard Encausse (beter bekend als Papus) in 1916, markeert voor mij het moment dat het égrégore van het Rozekruis Europa verliet. De beweging heeft nog bestaan tot in de Tweede wereldoorlog, maar ze was haar drijvende kracht kwijt.

1915

In 1915 stichtte H. Spencer Lewis in Amerika de AMORC op, the Ancient Mystical Order Rosae Crucis. Gedwongen door de omstandigheden in dat enorme land, kreeg de Orde de vorm zoals wij die nu kennen met schriftelijke lessen en bijenkomsten van Pronaoi, Chapters en Loges. Volgens zijn berekening zou de Orde in 2023 haar volgende fase in gaan.

2023

Het is op het moment dat ik dit schrijf al bijna 2021. De door onze eerste Imperator berekende dag komt snel dichtbij. En er verandert inderdaad van alles. Door de Corona pandemie zien wij dat de Orde al bijna een jaar op een aangepaste manier moet werken. Grootschalige bijeenkomsten zijn niet meer mogelijk. De Inwijdingen kunnen niet meer met bezoekers in de Tempel plaatsvinden. Leden blijven via Zoom en andere social media met elkaar in contact. En dit is wereldwijd zo. De omstandigheden veranderen en het Rozekruis zal weer mee veranderen. En niet alleen de cyclus van 108 jaar loopt af. Een veel grotere cyclus begint ook aan haar volgende fase. Het Grote Jaar begint ongeveer nu aan een nieuwe Maand.

Wanneer het vissentijdperk precies afloopt en het watermantijdperk begint, daarover is men het niet eens. De schattingen lopen heel sterk uiteen, afhankelijk van aan wie je het vraagt. Als we kijken naar hoe de wereld verandert is het wel aannemelijk dat het ongeveer nu gebeurt, maar de overgang is een proces van decennia. In onze volgende cyclus zal de Rozekruisers Orde zich in ieder geval wel moeten voegen naar de eisen van die nieuwe tijd.

Het vissentijdperk werd gekenmerkt door het sterrenbeeld vissen en de planeten Jupiter en Neptunus, die over dit teken heersen. Jupiter is in de mythologie de koning der goden en Neptunus is de wispelturige god van de zee. Zo was ook het karakter van de afgelopen 2000 jaar. Alles wat er gebeurde werd bepaald door wispelturige heersers.

Jupiter staat voor koningschap, de wet, hiërarchie, groei, expansie, reizen en handel, voorspoed, geluk en wonderen. Het is opvallend dat de koning als heerser, een instituut dat duizenden jaren als onaantastbaar werd beschouwd, in de afgelopen eeuw bijna overal ter wereld is afgeschaft. De paar koningen die nog over zijn, hebben meestal een puur ceremoniële taak gekregen.

Neptunus heeft te maken met empathie, meegaandheid, intuitie en toewijding, nederigheid en dienstbaarheid aan anderen. De normen en waarden die bij Neptunus horen: toewijding, nederigheid en dienstbaarheid, hebben in de afgelopen twintig eeuwen geleidelijk aan de plaats ingenomen van de Mars-kwaliteiten die in het voorafgaande ramtijdperk belangrijk werden gevonden: zelfvertrouwen, moed, onverstoorbaarheid, kracht en dergelijke.

Het watermantijdperk zal het karakter van de planeten Saturnus en Uranus uitdrukken. Saturnus, de Romeinse graangod, gaat over landbouw, dood en wedergeboorte. Hij heeft ambities die door hard werken kunnen worden bereikt. Saturnalia, het feest van Saturnus, was een manier om de Gouden Tijd te herinneren, waarin de mensen gelijk waren en wetten nog niet nodig. Het populaire Romeinse feest is ons carnaval geworden.

In de mythologie is Uranus de hemel, de zoon en echtgenoot van Gaia (moeder aarde). Hij is de vader van Chronos (tijd) en grootvader van Jupiter (de donder). Hij is dus de kosmos en zijn bewustzijn is het Kosmisch bewustzijn. Dus de gelijkheid van alle mensen, het op eigen kracht kunnen bereiken van je ideaal en de mysteriën van dood en wedergeboorte (Inwijding) zijn de Saturnuskwaliteiten van de komende tijd. Het doel van Inwijding, de persoonlijke verlichting ofwel Kosmisch Bewustzijn, is de kwaliteit die Uranus binnenbrengt.

Waterman gaat over scheppende individualiteit. Waterman heerst volgens astrologen over vrijheid, rebellie en opstand en heeft als zwakte zenuwaandoeningen. Het watermantijdperk werd in de twintigste eeuw al goed ingeleid met de komst van elektrische apparaten, computers, auto’s, luchtvaart, democratie, vrijheid en modernisering. Ook de enorme aandacht voor de psychiatrie past in het beeld. Al deze vernieuwingen zullen zich voortzetten, maar daarbij worden zij tegengewerkt door de behoudende krachten van het aflopende vissentijdperk.

De Orde zal zich aan de nieuwe tijd aanpassen. Daarbij moeten wij er rekening mee houden dat de energie van het watermantijdperk geleidelijk aan heel anders zal worden dan die van het vissentijdperk was.

Met de beste wensen voor Diepe Vrede,

Oprecht en Broederlijk,

Michiel Schillhorn van Veen, FRC

Grootmeester